بارها شنیده اید که باید در برابر رسانه توانایی های لازم را داشته باشید. این توانایی ها نیاز به تمرین دارد تا هروقت در برابر رسانه های تصویری و یا در برابر شبکه های اینترنتی و موبایلی قرار گرفتید، بتوانید با طرح سؤالات ساده خود را در برابر خطرات رسانه ایمن کنید. چند بار این سؤالات را بخوانید و برای چند روز آن را در برابر رسانه ها تمرین کنید:
1- آیا من بیشتر از حد نیاز از رسانه استفاده نمی کنم؟ این سؤال مدام باید در ذهن ما سوسو بزند. به این قسمت می گوییم رژیم مصرف رسانه. درست مثل رژیم غذایی که برای شام و ناهار اندازه معینی تعیین می کنیم و تجاوز از آن را خطرناک می دانیم.
2- آیا نسبت به رسانه شرطی نشده ام؟ خیلی وقت ها در برابر رسانه دچار انفعال و تکرار شده ایم. عادت کرده ایم که هرچه او می گوید بدون هیچ تفکر و تأملی بپذیریم و حتی برای لحظه ای جرأت شک کردن به خود راه ندهیم.
3- این فیلم یا متن برای چه تولید شده؟ این سؤال باعث می شود به پشت پرده تولید برنامه ها فکر کنیم. چرا کارگردان این فیلم را ساخته؟ چرا چنین پیام طنزی در وایبر و واتس آپ تولید شده؟ چرا چنین تیتری بر صفحه اول روزنامه حک شده؟
4- آیا این خبر، همه واقعیت را به من می گوید؟ این مهارت به ما کمک می کند در برابر کادرسازی های رسانه ای مقاومت کنیم. خیلی وقت ها در رسانه ها حرفهای خاص درشت می شود و یا صرفاً بخشی از آن برجسته سازی می شود. عملاً دور موضوع کادری کشیده می شود که بقیه آن دیده نشود.
5- آیا من در برابر این برنامه احساسی شده ام؟ خیلی وقت ها آنچنان هنرمندانه از تکنیک های رسانه ای و تصویری استفاده می شود که ما درگیر احساسات مثبت و یا منفی شویم و دیگر نتوانیم با موضوع عاقلانه برخورد کنیم. این اتفاق بارها و بارها موقع تماشای سریال ها و یا خواندن پیام های طنز برایمان رخ داده.
6- آیا همسویی رسانه ها مشکوک نیست؟ خیلی وقت ها به ناگاه چند رسانه به صورت هماهنگ به موضوعی می پردازند و جوری وانمود می کنند که انگار هرکس غیر از این مدل فکر کند آدم احمقی است. اینگونه است که عاقلانه فکر کردن ما را منزوی می کنند.
تمرین این سؤالات برای مخاطبان راهگشا خواهد بود.